Uterus, pelvik taban kasları ve bağ dokusu ile desteklenir. Ancak bazen bu destek yapıları zayıflar, bu da rahmin sarkmasına veya yer değiştirmesine neden olabilir. Uterus sarkması, hafif bir sarkmadan rahmin vajinadan dışarı çıkmasına kadar değişen şiddetlerde görülebilir.

Belirtiler

Uterus sarkması belirtileri kişiden kişiye değişebilir ve sıklıkla şunları içerebilir:

Vajinal Basınç ve Ağrı: 

Uterusun aşağı sarkması, vajinal bölgede basınç ve ağrı hissine neden olabilir. Genellikle sarkan kısmı içeri itmek mümkündür ve ıkınma gibi karın içi basınç arttığı durumlarda sarkma da artar.

İdrar Kaçırma:

Uterusun pelvik tabanı üzerine baskı yapması ve pelvik tabanı oluşturan kas ve bağ dokusundaki zaafiyet sarkmanın yanı sıra idrar kaçırma gibi sorunlara da yol açabilir.

Cinsel İşlev Bozuklukları:

Uterusun yer değiştirmesi, cinsel ilişki sırasında ağrıya neden olabilir.

Sık İdrara Çıkma:

Sarkmış uterus, idrar torbasına baskı yaparak daha sık idrara çıkma ihtiyacına neden olabilir. Sarkmanın daha ileri boyuta geldiği durumlarda artık mesaneden dışarı açılan üretra dediğimiz kanalın da katlanması sebebiyle önceleri idrar yapmada zorluk, kesik kesik işeme ve nihayetinde de işeyememe gibi sıkıntılar ortaya çıkabilir.

Vajinal Kanama: Uterus sarkması,  rahimin ağzının ya da vajina duvarlarının vajina girişi dışına kadar sarkmasına sebep olmuş ise, bu bölgelerde sürtünmeye bağlı yaralar açılabilir ve bu yaralar kanayabilir.vajinal kanamalara da yol açabilir, özellikle cinsel ilişki sonrasında.

Nedenler

Genetik Alt yapı:

Uterus sarkmasının ana nedeni, pelvik taban kasları ve bağ dokusunun doğal yapısının zayıf olmasıdır. Bu nedenle sarkma beyaz ve sarı ırkta daha fazla görülürken Afrika kökenli ve Hispaniklerde daha az görülür. Benzer şekilde ailesel bağ dokusu zayıflığı da söz konusudur. Anne veya büyükannesi veya teyzesinde sarkma olan hastaların sarkma geliştirme ihtimali ailesinde sarkma olmayanlara göre daha fazladır. Ancak bu zayıflık tek başına sarkma oluşmasına yetmeyebilir. Bu temel defektin üzerine bazı ek risk faktörleri de eklenirse sarkma ortaya çıkar.

Gebelik:

Gebelik sayısı arttıkça sarkma ihtimali de artacaktır. Vajinal yoldan bebek doğurma ayrıca bazı risk faktörlerini de yanında getirebilir. Bebeğin iri olması, doğumun ikinci evresinin uzaması, vakum forseps gibi enstrümental doğum, omuz takılması gibi bazı vajinal doğuma ait faktörler sarkma gelişimine de zemin hazırlar. Elimizdeki bilimsel veriler bu komplikasyonlardan kaçınmak için sezaryen ile doğum yapmanın sarkma probleminin gelişmesini önlemek amacıyla önerilmesini uygun görmemektedirler.

Yaşlanma: 

Yaş ilerledikçe, pelvik taban kasları da zayıflayabilir.

Fazla Kilo veya Obezite: 

Aşırı kilolu veya obez olmak, pelvik taban üzerine ek baskı yapabilir ve uterus sarkmasına neden olabilir.

Ağır Kaldırma: 

Sürekli ağır nesnelerin kaldırılması, pelvik tabanı zayıflatabilir.

Kabızlık: 

Kronik kabızlık önlenebilir bir risk faktörüdür.

Kronik öksürük: 

Her öksürük diafragma aracılığıyla basıncı batın boşluğuna ve oradan da pelvik tabana iletir.

Kronik öksürük de önlenebilir bir risk faktörü olarak kabul edilebilir.

Tedavi Seçenekleri

Uterus sarkması tedavi edilebilir ve tedavi seçenekleri şunları içerebilir:

Pelvik Taban Egzersizleri:

Pelvik taban kaslarını güçlendirmek için özel egzersizler yapmak, uterusun sarkmasını engelleyebilir veya semptomları hafifletebilir.

Pesser:

Pesser adı verilen genellikle halka şeklinde  kauçuk veya silikondan yapılmış bir tür destekleyici cihaz, uterusu yerinde tutmak için vajinaya yerleştirilebilir.

Cerrahi Müdahale: 

Şiddetli sarkmalarda veya diğer tedavi seçeneklerinin etkili olmadığı durumlarda, cerrahi girişim gerekebilir. Bu operasyonlar uterusun yeniden yerine yerleştirilmesini veya cerrahi meş implantlarının kullanılmasını içerebilir. Ancak sarkma için vajinal yoldan meş kullanımı oluşan bir takım komplikasyonlar sebebiyle artık günümüzde kullanılmamaktadır. Tartışılan bir diğer konu da sarkan rahimin alınıp alınmayacağıdır. Sarkma probleminde rahim bir sebep değil ancak bağ dokusu kusurundan dolayı bir kurban durumundadır ve aslında alınması gerekmez. Hatta alınması kubbe ya da kemer oluşumuna benzetilen pelvis mimarisinde kilit taşının oynatılması ya da çıkartılmasına benzetilelrerek sarkmayı daha da arttıracağı söylenebilir. Ancak çoğu kadında sarkma ileri yaş döneminde ortaya çıkacağı ve doğurganlık söz konusu olamayacağı için ek bir problemi olan  ya da risk taşıyan bir rahimi vajinal yoldan çıkarmak (vajinal histerektomi) mantıklı bir yaklaşım olabilir. Ancak şunu da unutmamak gerekir. Rahim çıkarıldıktan sonra vajina tepesinin sarkmaması için ek bir cerrahi işlem yapmak gerekecektir.

Hormon Tedavisi: 

Hormon replasman tedavisi, menopoz sonrası kadınlarda uterus sarkmasının semptomlarını hafifletebilir. Ameliyat planlanan hastalarda da kısa süreli vajinal hormon tedavisi vajina mukozasını canlandırarak ameliyatın daha başarılı yapılmasına ve yaranın daha iyi iyileşmesine yardımcı olur.

Uterus sarkması, kadınların yaşam kalitesini olumsuz etkileyebilecek bir durum olabilir. Ancak uygun tedavi ve yaşam tarzı değişiklikleri ile bu sorunun üstesinden gelinebilir. Semptomları olan veya uterus sarkması riski taşıyan kadınlar, bir sağlık profesyoneline danışmalı ve uygun tedavi seçenekleri hakkında bilgi almalıdır.